Lęki po alkoholu są zjawiskiem, które dotyka wiele osób spożywających alkohol, szczególnie jeśli go nadużywają. Objawia się jako poczucie niepokoju, napięcia, a w skrajnych przypadkach także prowadzić może do samych ataków paniki.
Zazwyczaj pojawia się kilka-kilkanaście (do 24h) godzin po spożyciu alkoholu, kiedy organizm zaczyna przetwarzać substancję. Zjawisko te wpływa negatywnie na układ nerwowy osoby pijącej.
Alkohol początkowo działa bardzo uspokajająco – obniża napięcie nerwowe, rozluźnia ciało i poprawia nastrój. Dzieje się tak dzięki zwiększeniu aktywności neuroprzekaźnika kwasu gamma-aminomasłowego (który ma działanie hamujące i wyciszające układ nerwowy). W tym samym czasie zmniejsza się aktywność glutaminianu (który odpowiada za pobudzenie).
W czego efekcie czujemy się zrelaksowani, odprężeni, a czasem nawet wręcz euforyczni.
Jednak stan ten nie trwa długo ponieważ wraz z eliminacją alkoholu z organizmu dochodzi do reakcji odwrotnej – organizm próbuje wyrównać zaburzoną równowagę po okresie euforycznym i zaczyna wtedy pojawiać się faza nadmiernego pobudzenia układu nerwowego co może skutkować uczuciem lęku, niepokoju, a nawet paniką.
Przyczyny i skutki
Nieregularność neuroprzekaźników
- Serotonina,powszechnie znana jako ‘hormon szczęścia’ 🙂 jest jednym z kluczowych neuroprzekaźników ponieważ wpływa ona na poprawę nastroju podczas spożywania substancji.Lecz jednak gdy minie,zaczyna odgrywać odwrotną rolę gdzie człowiek staje się doświadczać obniżenia humoru,staje się drażliwy i oczywiście lękliwy bo przecież chciałby spowrotem poczuć się tak dobrze jak wcześniej.
- GABA (kwas gamma-aminomasłowy),alkohol zwiększa aktywność tego neuroprzekaźnika dzięki czemu sprawia że człowiek czuje się bardziej zrelaksowany ale po ustąpieniu działania gwałtownie spada jego aktywność co pobudza układ nerwowy za czym idzie poczucie lęku i niepokoju.
Stres metaboliczny
Proces przetwarzania alkoholu w organizmie negatywnie wpływa na organy – szczególnie na wątrobe.Produktem tego rozkładu jest toksyczna substancja zwana aldehydem octowym.
Gromadzenie się w organiźmie tej substancji wpływa na odczucie mdłości,zmęczenia,bóli głowy i nieprzyjemnych odczuć fizycznych – które nasilają odczuwany przez człowieka lęk.
Ogranizm zostaje przez to obciążony bo musi intensywnie pracować aby usunąć z ciała wszystkie te toksyny by przywrócić równowagę a co za tym idzie – wyczerpanie energiczne które zwiększa podatność na dodatkowe poczucie lęku.
Problemy fizjologiczne
- Odwodnienie, alkohol działa moczopędnie powodując utratę płynów i elektrolitów co może prowadzić do; bólu głowy, osłabienia i problemów z koncentracją.
- Niedobór witamin i minerałów, spożywanie alkoholu zmniejsza poziom witamin grupy B w organiźmie, które są niezbędne do prawidłowego funkcjonowania układu nerwowego a więc niedobór ten prowadzi do poczucia lęku po alkoholu.
- Cukier we krwii,na początku poziom cukru po spożyciu alkoholu podnosi się lecz po czasie dochodzi do dużego spadku co sprawia że człowiek może czuć się drażliwy,osłabiony i lękliwy.
Podatność ludzi, każdy z nas jest inny i pomijając ogólne skutki i przyczyny alkoholu, ludzie potrafią inaczej odbierać lęk po alkoholu na podstawie choćby;
- wrażliwości, osoby które wcześniej doświadczyły nadmiernego stresu, depresji czy stanów lękowych są bardziej podatne na odczucie nadmiernego lęku po alkoholu.
- genetyki,niektóre osoby genetycznie mogą mieć predyspozycje do nadwrażliwości na działanie alkoholu.
- stan psychiczny,osoby cierpiące na zaburzenia lękowe,depresje,nerwice i podobne choroby są bardziej podatne na silniejsze odczucia lęku po alkoholu.
Jak mogą się objawić?
Objawy psychiczne
-Lęki po alkoholu często manifestują się jako trudne do sprecyzowania uczucie zagrożenia. Osoba może odczuwać obawy które nie mają żadnego konkretnego źródła. Może to być na przykład;ciągłe napięcie, poczucie że coś złego się wydarzy lub nadmierne analizowanie sytuacji ze przeszłości – zwłaszcza te dotyczące zachowań których doświadczyło podczas spożywania alkoholu.
Takie stany często prowadzą do poczucia winy lub wstydu, które dodatkowo pogłębiają niepokój.
Objawy fizyczne
-Lęki po alkoholu nie ograniczają się jedynie do psychiki – mogą również wywoływać wiele objawów fizycznych – typowe symptomy po nadużywaniu alkoholu to np;
Kołatanie serca, które może być mylone z objawami zawału i podnosić poczucie lęku,
Albo nagłe niekontrolowane nadmierne pocenie się – zwłaszcza w nocy,
Czy nawet delikatne ale strasznie uporczywe drżenie rąk, wynikające z nadmiernego pobudzenia układu nerwowego.
Mogą wystąpić również np. bóle głowy i ucisk w klatce piersiowej, które wynikają zarówno z napięcia mięśniowego, jak i z trudności w oddychaniu w trakcie ataków lęku.
Problemy z koncentracją
-Podczas uczucia lęku po alkoholu osoba często ma trudności z jasnym myśleniem i skupieniem się na codziennych zadaniach. Negatywne myśli do których ciągle wraca i obracają się wokół problemów i błędów z przeszłości, utrudniają wykonywanie codziennych,prostych rutynowych czynności.
Nawet proste zadania mogą wydawać się przytłaczające, co dodatkowo potęguje napięcie,poczucie bezradności i strach.
Bezsenność
–Lęki po alkoholu często prowadzą do trudności ze snem. Osoby cierpiące na te stany mogą doświadczać częstszego wybudzania się w nocy z uczuciem niepokoju lub nawet z atakiem paniki. Trudności z zasypianiem wynikają z nadmiernie pobudzonego układu nerwowego – co utrudnia relaksację potrzebną do zaśnięcia.
Nawet jeśli uda się wkońcu zasnąć to sen ten może być mało regenerujący, co potęguje zmęczenie i napięcie następnego dnia.
Jak poradzić sobie z lękiem po alkoholu?
Wsparcie specjalistyczne
Gdy lęki po alkoholu stają się poważniejsze to należy jest skonsultować się z terapeutą lub lekarzem. Terapia poznawczo-behawioralna (czyli CBT) pomaga radzić sobie z negatywnymi myślami i niepokojem a lekarz może doradzić i dobrać odpowiednie leki, jeśli lęki są objawem zaburzeń lękowych bądź depresji.
Rozmowa z bliskimi i grupy wsparcia
Rozmowa z zaufaną osobą lub udział w grupie wsparcia (np. Al-Anon) pozwala zrozumieć że nie jesteś sam ze swoimi trudnościamia możliwość wymiany doświadczeń i uzyskanie wsparcia emocjonalnego może znacznie zmniejszyć napięcie czy lęk i sprawić że poczujesz się lepiej.
Techniki relaksacyjne
Medytacja,ćwiczenia na oddech i praktyka ‘mindfulness’ pomagają w wyciszeniu organizmu. Głębokie, kontrolowane oddechy uspokajają układ nerwowy i zmniejszają napięcie. Nawet coś tak prostego jak ciepła kąpiel z olejkami eterycznymi (np. z lawendą,na uspokojenie) – odpręża ciało i umysł.
Regeneracja organizmu
Kluczowym krokiem do poprawy jest wsparcie regeneracji ciała. Potrzeba nawodnić organizm, pijąc wodę z elektrolitami aby uzupełnić utracone minerały. Trzeba zadbać również o lekkie posiłki bogate w witaminy z grupy B (takie jak np. Orzechy czy warzywa liściaste) i magnez (np.banany,migdały) – które wspierają układ nerwowy.
Warto też rozważyć branie tabletek z omegą-3, która działa przeciwzapalnie oraz warto też pomyśleć o probiotykach które wspierają zdrowie jelit.
Ruch i aktywność fizyczna
Spacer, joga lub nawet lekkie ćwiczenia mogą wyciszyć układ nerwowy, zmniejszyć stres i poprawić nastrój dzięki produkcji endorfin. Regularna aktywność fizyczna wzmacnia też organizm – pomagając lepiej radzić sobie z trudnymi emocjami.
Unikanie kofeiny i zdrowe nawyki
Kofeina i inne stymulanty (takie jak kawa czy energetyki) mogą nasilać pobudzenie układu nerwowego. Zamiast nich warto sięgnąć po np.herbaty ziołowe takie jak melisa czy rumianek. Ważne jest też wprowadzanie zdrowych nawyków takich jak rutynowy; regularny sen, zbilansowana dieta i codzienny ruch – może to zmniejszyć podatność na lęk po alkoholu i zwiększyć poczucie spełnienia,szczęśliwości.
Samoświadomość i ograniczenie alkoholu
Najważniejszy punkt,należy świadomie ograniczyć spożycie alkoholu lub pić w bardziej kontrolowanych sytuacjach czyli unikać picia w stresie czy w złym nastroju. Długoterminowe zmniejszanie ilości spożywanego alkoholu lub abstynencja – są najlepszym rozwiązaniem by uniknąć lęków po alkoholu.C