Regularne picie napojów alkoholowych w celu odczucia ich psychoaktywnego działania, a także uniknięcia złego samopoczucia, wynikającego z zespołu odstawienia nazywa się chorobą alkoholową, uzależnieniem od alkoholu, albo, po prostu – alkoholizmem. Jak sama nazwa wskazuje, jest to choroba, która wywiera wpływ psychiczny i fizyczny w postaci uzależnienia od określonej używki. Uzależnienie psychiczne jest to potrzeba danej osoby, która popycha ją do picia kolejnych dawek alkoholu, aby poprawić swoje samopoczucie. Z kolei uzależnienie fizyczne można rozpoznać po wzroście tolerancji na konkretny czynnik (w tym przypadku alkohol), braku kontroli nad wypijanym alkoholem w aspekcie częstotliwości, ilości i pory dnia jego spożywania, a także charakterystyczne są palimpsesty (luki w pamięci) oraz pojawianie się objawów alkoholowego zespołu abstynencyjnego, kiedy napoje alkoholowe zostaną gwałtownie odstawione lub zmniejszeniu ulegnie ich dawka.
Na szczęście alkoholicy mają do dyspozycji grupy wsparcia oraz systemy oparcia, które pozwalają na utrzymanie psychofizycznej integralności jednostki. Dzięki takiemu wsparciu wzmacnia się samoocena, rośnie pewność siebie, a także ogólnej poprawie ulega ogólne funkcjonowanie osoby uzależnionej. Podstawową komórką takiego wsparcia jest już rodzina, małżeństwo lub krąg najbliższych przyjaciół. Bardziej zaawansowaną formą są grupy terapeutyczne, których pomoc i wsparcie w drodze do zachowania abstynencji, a tym samym zdrowia, są nieocenione. Z tego powodu istnieje konieczność wyjaśnienia i przedstawienia na konkretach potencjału terapeutycznego takich grup.
Jak działa grupa wsparcia?
Centralna zasada, którą rządzą się grupy wsparcia polega na tym, że uczestnicy wzorują się na własnych doświadczeniach, co daje pole do wzajemnej wymiany doświadczeń, myśli i odczuć. Wiedza pochodząca z zewnątrz (np. od terapeutów i innych specjalistów) w tym przypadku jest mniej istotna. Uznaje się, że grupy wsparcia stanowią bardzo bezpieczną przestrzeń, a dzięki swobodzie ogólnej wymiany, wywierają korzystny wpływ na inne osoby.
Inną zaletą grup wsparcia jest to, iż stanowią one przestrzeń generowania relacji pomiędzy uczestnikami takich spotkań. W ten sposób budowana jest swojego rodzaju wspólnota posiadająca podobne doświadczenia i cele, która może zaowocować powstaniem nowych, wartościowych przyjaźni międzyludzkich. Zazwyczaj pojedyncze spotkanie trwa około dwóch godzin i zrzesza grupę od dwunastu do czternastu osób. Dzięki temu każdy uczestnik ma możliwość bycia aktywnym i swobodnego wypowiedzenia myśli, o ile tego chce.
Rodzaje grup wsparcia
Dla usystematyzowania wiedzy warto przypomnieć, że mianem uzależnienia określa się stan w jakim znajduje się dana osoba, chrakteryzujący się przymusem do przyjmowania psychoaktywnych substancji, ewentualnie wykonywania określonych czynności, jednak skala ich wpływu na ogół funkcjonowania człowieka ma destrukcyjny charakter. Istnieje kilka rodzajów uzależnień. Najbardziej popularne to uzależnienie fizyczne i psychiczne. Można je pokonać dużym nakładem wewnętrznej siły. Dzięki niej człowiek jest skłonny do podejmowania zmian, które przekładają się na przezwyciężanie własnych słabości. Alkoholik pozostawiony sam sobie nie będzie w stanie pokonać nałogu, a przynajmniej jest to sytuacja bardzo skrajna. Tym samym uzyskane wsparcie, jakie oferują omawiane grupy jest bardzo ważne. Otaczają one alkoholika troską i pewną formą opieki, dzięki czemu skutecznie utrudniają jej zboczenie z obranej ścieżki prowadzącej do życia w trzeźwości.
Dużym atutem grup wsparcia jest jej pozytywny wpływ na osoby niepijące od dłuższego czasu. Tym samym są one również dedykowane tak zwanym trzeźwym (niepijącym) alkoholikom. Dzięki takiemu wsparciu łatwiej jest konsekwentnie trwać w postanowieniu utrzymania zdrowego stylu życia. Poza tym uczęszczając na spotkania grup wsparcia będąc abstynentem można podnieść swoją samoocenę poprzez udzielanie rad i dzielenie się własnymi przeżyciami z osobami na początku swojej drogi. Tym samym taka osoba wciela się w rolę specjalisty-amatora z alkoholowym bagażem doświadczeń. Dzięki temu ma poczucie sprawstwa i bycia ważnym i potrzebnym.
Innym typem grup wsparcia, które warto wyszczególnić to te przeznaczone dla osób współuzależnionych. Przykładem może być tutaj Al.-Anon lub Alateen. Współuzależnienie dotyka osoby z bliskiego otoczenia alkoholika. Jest to rodzaj toksycznej więzi i niskiej jakości relacji między partnerami, gdzie jeden z nich jest uzależniony. Taki stan negatywnie wpływa na ogólną jakość życia całej rodziny. Warto dodać, że najbardziej liczną grupą osób współuzależnionych są kobiety. Badania pokazują, że osoby cierpiące z powodu współuzależnienia posiadają liczne problemy emocjonalne i psychiczne wynikające z ogólnej sytuacji domowej. Z tego powodu zaleca się skorzystanie z dedykowanych im grup wsparcia, ponieważ jest do niezbędna pomoc w wychodzeniu z destrukcyjnych nawyków. Dodatkowo stanowią źródło siły, która niezbędna jest w codziennym życiu u boku alkoholika.
W czym tkwi siła grup wsparcia?
Istnieje takie powiedzenie jak: w grupie siła. Można je traktować jako motto grup wsparcia. Idealnie oddaje ono ducha inicjatyw wspólnotowych, gdzie jej członkowie wzajemnie otaczają się opieką, troską, wykazują zrozumienie indywidualnej sytuacji danej osoby, pozwalają wspólnie przeżyć lub przedyskutować problemy. Są one więc idealnymi warunkami do uczenia się empatii, tolerancji i zrozumienia drugiego człowieka. Jest to szczególnie ważne w kwestii samym osób uzależnionych, gdzie dzięki grupom wsparcia łatwiej jest trwać w trzeźwości, co potwierdzają badania. W przypadku osób współuzależnionych, uświadamiają one im, iż nie ma sytuacji bez wyjścia, a dzięki wsparciu innych osób, nie są one same ze swoimi problemami. Tym bardziej, że grupy wsparcia to zarówno szczere rozmowy, warsztaty oraz zajęcia treningowe. Uczą one przydatnych na co dzień technik i mechanizmów, które są niezbędne w zmaganiach z uzależnieniem, lekami i samotnością. Grupy wsparcia można porównać do wspólnot sprawiających, że dotychczasowy świat przestaje być wrogi i zamknięty. Jest to ważne, ponieważ trzeźwiejący alkoholicy zwykle wykazują trudności adaptacyjne do nowych warunków życia. Dzięki grupom wsparcia zmienia się zachowanie osób uczęszczających na tego typu spotkania. Stają się bardziej aktywni w życiu rodzinnym, zawodowym i towarzyskim. Dodatkowo ze względu na udzielanie wsparcia w aspekcie podtrzymywania abstynencji podnosi się poziom akceptacji swojej sytuacji, a także tworzy się poczucie przynależności i bycia ważnym i potrzebnym.
Podsumowując, grupy wsparcia emitują kolektywną siłą, z której korzystają niepijący alkoholicy, osoby współuzależnione, jak i te, które dopiero zaczęły swoją drogę ku trzeźwości. Każda z takich osób uzyska odpowiednie wsparcie i pomoc, a kiedy ich sytuacja się poprawia – same stają się oparciem dla innych. Ze względu na regularne spotkania i uczenie się nowych zachowań mających pomóc w radzeniu sobie z trudami dnia codziennego, nawiązują się nowe relacje i przyjaźnie. Badania pokazują, że członkowie grup wsparcia zwykle osiągają szybsze i większe sukcesy na polu utrzymywania abstynencji.
Gdzie szukać pomocy?
Grupy wsparcia zwykle można odnaleźć w najbliższej okolicy. Z reguły są one organizowane w poradniach psychologicznych, rodzinnych, ośrodkach terapii uzależnień lub przy szpitalach psychiatrycznych. Miejscem gdzie można szukać konkretnych danych teleadresowych jest także Internet. Dodatkowo jest on także przydatny ze względu na możliwość dołączenia do grup dyskusyjnych, forów internetowych i mediów społecznościowych, gdzie można wyszukać najbardziej odpowiednie dla siebie grupy wsparcia.