Ból głowy, inaczej określany też mianem ucisku, to jeden z najczęściej występujących objawów, jakie występują na następny dzień po spożyciu dużej ilości alkoholu. Stan ten zazwyczaj występuje razem z innymi objawami kaca, często towarzyszy mu też światłowstręt i znaczna nadwrażliwość na dźwięki. Choć odpowiedź na pytanie, skąd bierze się ból głowy na kacu, wydawać by się mogła prosta, w rzeczywistości źródeł jego występowania jest kilka. W poniższym artykule przedstawimy ci je oraz podpowiemy, jak sobie z nimi poradzić.
Główne przyczyny bólu głowy po spożyciu alkoholu
Za nieprzyjemne dolegliwości bólowe głowy odpowiadają przede wszystkim rozszerzone naczynia krwionośne, do czego przyczynia się właśnie alkohol. Ponadto odpowiedzialne są również toksyczne związki, jakie powstają w organizmie na skutek metabolizowania substancji alkoholowych.
Warto pamiętać, że regularne spożywanie alkoholu przyczynia się do upośledzenia wielu funkcji w naszym organizmie, w efekcie uszkadzając wątrobę, trzustkę, żołądek, nerki, serce i wreszcie mózg. Skutki te mogą być nieodwracalne i bardzo niebezpieczne, w skrajnych przypadkach kończyć się nawet śmiercią!
Kac – nieprzyjemny efekt spożycia alkoholu
Kac to powszechnie używana nazwa na cały zespół dolegliwości, które pojawiają się najczęściej na następny dzień po spożyciu dużej ilości alkoholu. Zazwyczaj są tym bardziej dokuczliwe, im więcej napojów procentowych się spożyło i jakiego rodzaju napoje to były. Efekt ten wywołany jest przez spadek etanolu we krwi, który odpowiada właśnie za stan upojenia alkoholowego. Jednak jedynie kilka procent alkoholu etylowego człowiek wydala wraz z moczem lub drogą oddechową – większa jego część metabolizuje się w komórkach wątroby, gdzie alkohol zostaje przekształcony w aldehyd octowy (etanal), a następnie w kwas octowy. Warto mieć świadomość, że aldehyd octowy pozostaje niezwykle toksyczny dla organizmu – nawet trzydzieści razy bardziej niż sam etanol. Gdy jego stężenie się zmniejsza, co następuje w ciągu kilku godzin po zaprzestaniu spożywania alkoholu, dochodzi do szeregu objawów, potocznie określanych kacem. Do tychże objawów zaliczyć można:
- ból głowy,
- światłowstręt,
- nadwrażliwość na dźwięki,
- mdłości,
- zmęczenie,
- senność,
- drgawki,
- silne pragnienie.
Dlaczego spożywanie alkoholu prowadzi do bólu głowy?
Jednym z najczęstszych powodów, przez które dochodzi do bólu głowy, jest odwodnienie organizmu, zwłaszcza mózgu. Narząd ten jest w większości zbudowany z wody, a etanol ma zdolność do inhibicji działania antydiuretycznego hormonu wazopresyny – w efekcie zwiększa się wydalanie wody z organizmu wraz z moczem. Odwodnienie organizmu, w tym mózgu, wraz z rozszerzeniem naczyń krwionośnych, doprowadza do powstania bólu głowy, który zazwyczaj jest tępy i utrzymuje się nawet przez kilka godzin.
Warto też wspomnieć, że w wyniki odwodnienia organizmu wypłukane zostają cenne dla nas elektrolity, czyli minerały odgrywające ważne funkcje w naszym organizmie. Zaliczamy do nich m.in.: potas, magnez, wapń, sód, chlorki i fosforany. Elektrolity wspomagają utrzymanie prawidłowego ciśnienia tętniczego krwi i pomagają zachować w normie całą gospodarkę wodno-elektrolitową, która wpływa z kolei na funkcjonowanie całego organizmu. Zaburzenie tej gospodarki prowadzić może do wystąpienia całego szeregu nieprzyjemnych objawów.
Należy zdawać sobie również sprawę z obecności w alkoholu toksycznych metabolitów. Zwłaszcza w ciemnych alkoholach, do których należą popularne czerwone wino lub brandy, znajdują się tak zwane kongenery – czyli produkty uboczne fermentacji alkoholowej. Mogą odgrywać one znaczącą rolę w powstawaniu bólu głowy.
Prawdopodobne jest to, że ból głowy po spożyciu alkoholu, ma tak naprawdę kilka przyczyn i ciężko wskazać jedną konkretną. Źródła owego bólu mogą nakładać się na siebie, stając się trudne do szybkiego pokonania.
Jak poradzić sobie z uciążliwym bólem głowy na kacu?
Zanim zdecydujesz się sięgnąć po radykalne środki, najpierw wypróbuj najbardziej dostępnej i naturalnej metody – nawodnienia! Każdy człowiek dobowo potrzebuje od półtora do nawet trzech litrów wody. Podczas trwania kaca warto dostarczyć jej jeszcze więcej. W tym celu pomocne będzie trzymanie butelki wody w pobliżu i popijanie jej co jakiś czas. Takie działanie pomoże odrobinę złagodzić objawy kaca, a najlepiej w tym celu wybrać wodę mineralną, bogatą w elektrolity.
Nie jest to jednak absolutne remedium na kaca i warto wspomóc się też izotonikami. Napoje izotoniczne, po które tak chętnie sięgają sportowcy, zawierają dostateczną dawkę elektrolitów tak niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Dodatkowo ich słodki smak zachęci do ich picia.
Jeśli nie dysponujemy gotowym napojem izotonicznym, a na kacu nie mamy sił wybrać się do sklepu, możemy bardzo łatwo przygotować taki napój sami w domu! Wystarczy szklanka wody, sok z cytryny, odrobina soli i miód lub cukier. Te składniki pozwolą cieszyć się smacznym i bogatym w minerały napojem.
Warto też zapewnić sobie w danym dniu odpoczynek, ciszę i spokój, a w razie potrzeby – przewietrzyć się.
Leki przeciwbólowe na kaca?
Niestety pierwszym odruchem, gdy już obudzimy się z bólem głowy na kacu, jest nie sięgnięcie po szklankę wody, a właśnie po tabletki przeciwbólowe. Nie jest to jednak najlepszy pomysł. Choć jest to często najszybszy sposób na złagodzenie uporczywych objawów spożycia alkoholu, należy pamiętać, że wiele leków wchodzi w szkodliwe dla naszego organizmu reakcje z alkoholem. Mimo że wiele z tych leków dostępnych jest bez recepty i najczęściej mamy je w swoich domach, mogą okazać się niebezpiecznym wyborem na kacu.
Tabletki zawierające ibuprofen, lek przeciwzapalny, mogą w znacznym stopniu podrażnić błonę śluzową naszego żołądka, a nawet doprowadzić do krwawienia w układzie pokarmowym. Z kolei preparaty przeciwbólowe z paracetamolem doprowadzić mogą do uszkodzenia wątroby. Chociaż jednorazowe przyjęcie takowych leków, gdy w organizmie wciąż obecny jest alkohol, wcale nie musi być tragiczne w skutkach, to warto pamiętać, że regularne zażywanie takich środków może doprowadzić do ciężkiego uszczerbku na zdrowiu, niewydolności narządów wewnętrznych, a w skrajnych przypadkach – nawet śmierci.
Inne sposoby na radzenie sobie z kacem
Tak naprawdę trudno jest znaleźć jeden, uniwersalny sposób na kaca, gdy już on wystąpi. Nawadnianie się może okazać się niewystarczające, przyjmowania leków lepiej uniknąć, nie zawsze też możemy stworzyć sobie odpowiednie warunki do wypoczynku – a i on może okazać się nieskuteczny. Warto więc działać zapobiegawczo!
Samo wystąpienie objawów typowych dla kaca nie musi być obligatoryjne dla każdego zakrapianego wyjścia – wiele zależy od stanu naszego organizmu, przygotowania do spożycia alkoholu, jego ilości oraz rodzaju. Jeżeli chcemy zapobiec kacowi, prawdopodobnie wystarczy choć trochę ograniczyć jego ilość lub zdecydować się na trunki o stosunkowo najmniejszym potencjale na wystąpienie kaca. Warto także zjeść wcześniej tłustą potrawę, a w trakcie picia alkoholu dostarczać sobie również adekwatne ilości wody.
Podsumowanie
Ból głowy to jeden z głównych objawów kaca, który może mieć wiele przyczyn: odwodnienie organizmu, rozszerzenie naczyń krwionośnych (zwłaszcza w obrębie mózgu), a także obecność toksycznych związków w naszym organizmie. Choć ciężko wskazać jednoznaczny sposób na poradzenie sobie z tą nieprzyjemną dolegliwością, zaleca się przede wszystkim uzupełnienie płynów. Lepiej darować sobie w takiej sytuacji leki przeciwbólowe, które w połączeniu z alkoholem mogą doprowadzić do niebezpiecznych konsekwencji – lepiej postawić na bardziej naturalne środki, takie jak woda i elektrolity. Warto też rozważyć ograniczenie ilości spożywanego alkoholu – w końcu lepiej jest zapobiegać niż leczyć!